مسئله‌ى «غدیر» یک مسئله‌ى تاریخىِ صرف نیست؛ نشانه‌اى
از جامعیت اسلام است. اگر نبى‌مکرم - که در طول ده سال، یک جامعه‌ى بدوىِ آلوده‌ى
به تعصبات و خرافات را با آن مجاهدتهاى عظیمى که آن بزرگوار انجام داد و به کمک
اصحاب باوفایش به یک جامعه‌ى مترقى اسلامى تبدیل کرد - براى بعد از این ده سال،
فکرى نکرده بود و نقشه‌اى در اختیار امت نگذاشته بود، این کار ناتمام بود. رسوبات تعصبات
جاهلى به قدرى عمیق بود که شاید براى زدودن آنها سالهاى بسیار طولانى نیاز بود.
ظواهر، خوب بود؛ ایمان مردم، ایمان خوبى بود؛ البته همه در یک سطح نبودند؛ بعضى در
زمان وفات پیغمبر اکرم یک سال بود، شش ماه بود، دو سال بود که اسلام آورده بودند؛
آن هم هیمنه‌ى قدرت نظامى پیغمبر همراه با جاذبه‌هاى اسلام، اینها را به اسلام
کشانده بود. همه که جزو آن مسلمانان عمیقِ دوران اول نبودند. براى پاک کردن رسوبات
جاهلى از اعماق این جامعه و مستقیم نگه داشتن خط هدایت اسلامى بعد از ده سالِ زمان
پیغمبر، یک تدبیرى لازم بود. اگر این تدبیر انجام نمى‌شد، کار ناتمام بود. این که
در آیه‌ى مبارکه‌ى سوره‌ى مائده مى‌فرماید: «الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم
نعمتى»، تصریح به همین معناست که این نعمت - نعمت اسلام، نعمت هدایت، نعمت نشان
دادن صراط مستقیم به جامعه‌ى بشریت - آن وقتى تمام و کامل مى‌شد که نقشه‌ى راه
براى بعد از پیغمبر هم معین باشد؛ این یک امر طبیعى است.
این
کار را پیغمبر در غدیر انجام دادند؛ امیرالمؤمنین را که از لحاظ شخصیت - چه شخصیت
ایمانى، چه شخصیت اخلاقى، چه شخصیت انقلابى و نظامى، چه شخصیت رفتارى با قشرهاى
مختلف افراد - یک فرد ممتاز و منحصر بفردى بود، منصوب کردند و مردم را به تبعیت از
او موظف کردند. این هم فکر پیغمبر نبود، این هدایت الهى بود، دستور الهى بود، نصب
الهى بود؛ مثل بقیه‌ى سخنان و هدایتهاى نبى مکرم که همه، الهام الهى بود. این دستور
صریح پروردگار به پیغمبر اکرم بود، پیغمبر اکرم هم این دستور را عمل کردند. مسئله‌ى
غدیر این است؛ یعنى نشان‌دهنده‌ى جامعیت اسلام و نگاه به آینده و آن چیزى که در
هدایت و زعامت امت اسلامى شرط است. آن چیست؟ همان چیزهایى که شخصیت
امیرالمؤمنین، مظهر آنهاست: یعنى «تقوا»، «تدین»، «پایبندى مطلق به دین»، «ملاحظه‌ى
غیر خدا و غیر راه حق را نکردن»، «بى‌پروا در راه خدا حرکت کردن»، «برخوردارى از
علم»، «برخوردارى از عقل و تدبیر»، «برخوردارى از قدرت عزم و اراده»؛ این یک عمل
واقعى و در عین حال نمادین است. امیرالمؤمنین را با همین خصوصیات نصب کردند، در
عین حال این نماد زعامت امت اسلامى در طول عمر اسلام - هر چه که بشود - همین عمل
است؛ یعنى نماد زعامت و رهبرى اسلامى در طول زمان همین است، همان چیزى که در
انتخاب الهى امیرالمؤمنین تحقق پیدا کرد. غدیر، یک چنین حقیقتى است.
ما شیعیان
و پیروان اهل بیت، هزاران بار خدا را شکر مى‌گزاریم که چشم ما را به این حقیقت باز
کرد، دل ما را پذیراى این حقیقت کرد، ما را در محیطهایى به دنیا آورد و پرورش داد
که این حقیقت در آن محیطها جا افتاده بود؛ اینها خیلى نعمتهاى بزرگى است.
18/10/1385
